dieta cukrzycowa.doc

1.   Co to jest cukrzyca?

Cukrzyca to przewlekła choroba metaboliczna charakteryzująca się zwiększonym stężeniem glukozy we krwi, będącym wynikiem zaburzeń działania insuliny. W Polsce na cukrzycę choruje ponad 2 mln osób. Podstawą profilaktyki i skomplikowanego leczenia tej choroby są modyfikacje żywieniowe. Stosowanie odpowiedniej diety może znacznie zmniejszyć objawy cukrzycy, opóźnić jej rozwój i zapewnić lepszą jakość życia choremu.

2.   Rodzaje cukrzycy

·         Cukrzycę typu I, nazywaną także cukrzycą wieku młodzieńczego, wywołuje nieprawidłowe funkcjonowanie wysepek trzustkowych, które nie wytwarzają wystarczającej ilości insuliny, hormonu sterującego procesami spalania glukozy. Leczy się ją, podając insulinę i jednocześnie dieta dla cukrzyka musi być niskocukrowa.
 

·         Cukrzyca typu II pojawia się najczęściej u osób dorosłych i zwykle nie wywołuje specyficznych objawów. Trzustka wytwarza wystarczającą ilość insuliny, ale jej działanie nie jest skuteczne. Mimo że nie uważa się jej za chorobę tak niebezpieczną jak cukrzyca typu I, może prowadzić do poważnych schorzeń. Dlatego powinna być bezzwłocznie leczona. Prawdopodobieństwo zachorowania na cukrzycę typu II jest prawie dwukrotnie większe u kobiet niż u mężczyzn, a jednym z głównych czynników ryzyka jest otyłość (nadwagę stwierdza się u 95 procent chorych na cukrzycę). Dlatego podstawą jej leczenia powinna być zmiana trybu życia i sposobu odżywiania. Dieta cukrzycowa jest bardzo ważna dla osoby cierpiącej na tą dolegliwość.

3.   Zalecenia dietetyczne

Dieta cukrzycowa wymaga dyscypliny, konsekwencji oraz zmiany dotychczasowych nawyków żywieniowych. Nie musi jednak być monotonna i pozbawiona smakołyków.

Posiłki powinno się jeść często, ale nie w dużych ilościach, dzięki czemu unikniemy uczucia głodu, a stężenie cukru we krwi będzie mniejsze. Zalecane są 3 posiłki główne oraz 2 przekąski. Plan żywieniowy może składać się z węglowodanów (50-60%), białka (10-15%) oraz tłuszczy (30%).Głównym źródłem węglowodanów powinny być: mleko      i jego produkty, czyli kefir, twaróg, jogurt, oraz pełnoziarniste pieczywo razowe, kasze gruboziarniste, płatki zbożowe, ryż nieczyszczony  i makarony. Warzywa zawierające dużą ilość węglowodanów: ziemniaki, kukurydza oraz nasiona roślin strączkowych (fasola, groch, soczewica). Do kalorycznych węglowodanów zalicza się: buraki, marchew, seler i brukselkę. Dieta może zawierać takie warzywa jak: ogórki, pomidory, kalafior, papryka, rzodkiewka, sałata zielona, szparagi i kapusta pekińska. W diecie cukrzycowej spożycie warzyw wynosi 350 – 500 g na dobę. W diecie dla cukrzyków należy uwzględnić owoce, niewiele kalorii zawierają arbuzy i grejpfruty, do kalorycznych owoców zalicza się: śliwki, winogron i banany.  Do menu możemy dodać także pomarańcze, truskawki, mandarynki, jabłka. Możemy je spożywać w ilości 200 – 300 g na dobę. Kolejnym składnikiem odżywczym diety cukrzycowej są białka. Dobrym źródłem są chude gatunki mięsa (cielęcina, wołowina), mięso z kurczaka i indyka (bez skóry), ryby morskie, mleko  i jego przetwory (odtłuszczone). Spożycie tłuszczy nie powinno przekroczyć 300 g na dobę, menu może zawierać tłuszcze pochodzenia roślinnego: oleje, oliwę z oliwek, margaryny miękkie. Uważać należy na produkty bogate w cholesterol m.in. podroby, masło, śmietanka kremowa, uważać należy również na tłuszcze zawarte w serach, mleku i tłustych mięsach.

Wskazane jest picie wody mineralnej, soków pomidorowych, kawy i herbaty (nie należy ich słodzić). Zapomnieć należy o coca coli oraz napojach słodzonych. Wrogiem diety cukrzycowej jest alkohol, jeżeli nie ma przeciwwskazań do spożywania alkoholu wynikających z ogólnego stanu zdrowia należy pić go z umiarem. Nie powinno się używać produktów, które zawierają dużo cukrów prostych: miód, czekolada, słodycze i ciasta. Należy ograniczyć stosowanie soli, którą można zastąpić ziołami, cytryną itp.

4.    Przykładowy jadłospis

* śniadanie - 25 procent
* drugie śniadanie - 10 procent
* obiad - 25-30 procent
* podwieczorek 10-15 procent
* kolacja - 20 procent

Białko (17% energii pożywienia) - 50 g.
Tłuszcze (25% energii pożywienia) - 30 g.
Węglowodany (58% energii pożywienia) - 185 g.

Przykład jadłospisu (1200 kcal)

I śniadanie
płatki owsiane na mleku 2 % 250g

chleb razowy żytni 75 g. (1,5 kromki)
szynka gotowana chuda 50 g.
sałata zielona 20g

Pomidor 60g

Herbata 250g

II śniadanie
chleb razowy 25 g. (0,5 kromki)
margaryna 5 g.
jajko ½ g
 

Obiad
zupa jarzynowa 300g

Ziemniaki gotowane 150g

Klopsiki cielęce w warzywach 100g

Surówka z marchwi i pora 150g

Woda mineralna 250g

banan 70 g.

Podwieczorek

Jogurt naturalny 2% 200g

Kiwi 70g

Kolacja
chleb pszenny razowy graham 50 g. (1 kromka)
margaryna 5 g. (1 łyżeczka)
ser żółty gouda 15 g. (1 plasterek)
ogórek zielony 60g

Rzodkiewka 40g
pomarańcza 130 g. (1 sztuka)

2